Sekwencja Powitania Słońca – znaczenie, historia i praktyka [plus 3 nagrania video]

W wielu kulturach światło słońca od dawna jest symbolem świadomości i iluminacji. Powitanie Słońca (zwane też Surya Namaskar albo Sun Salutation) to piękna w swej prostocie sekwencja występująca w wielu różnych wariantach. Termin Surya Namaskar pochodzi od słów „Surya”, które oznacza „słońce” i „Namaskar” – „pokłonić się”. Tradycyjnie praktykowano Powitania Słońca tuż przed wschodem słońca (w tzw. Brahma muhurta, czyli “godzinie Boga”) kierując się w jego kierunku. Praktyka Surya Namaskar miała za zadanie pobudzić inteligencję ciała tak, by mogło ono niejako podpiąć się bezpośrednio do Słońca, by czerpać z niego energię i witalność. Codzienne kłanianie się słońcu ma na celu wzmocnienie ciała i umysłu, a tak rozumiana Surya Namaskar stanowi samodzielną praktykę.

„Świat zaczyna się wraz z nadejściem światła. Przeciwstawność światła i ciemności uformowała świat duchowy wszystkich ludzi.”
Erich Neumann „Początki i historia świadomości”.

Współcześnie, Powitania Słońca traktuje się często jako rozgrzewkę, sekwencję przygotowującą. W Ashtanga jodze Surya Namaskar A i B rozpoczynają Pierwszą Serię. W praktyce vinyasa jogi powitanie słońca w części lub w całości, w różnych wariantach występuje niemal w każdej sekwencji. Powitanie Słońca jest sekwencją prostą do nauczenia i samodzielnej praktyki. Można ją praktykować przez całe życie, stosując różne warianty pozycji w zależności od stanu naszego zdrowia i samopoczucia. Kilkukrotne powtórzenie Powitania Słońca zajmuje dosłownie kilka minut i do jej wykonania nie są potrzebne żadne pomoce, nawet mata do jogi. Jest to więc idealny sposób na codzienną, stałą praktykę jogi (i naprawdę trudno o wymówkę w postaci braku czasu czy możliwości 😉


Historia

Oryginalna Surya Namaskar nie była sekwencją pozycji, ale sekwencją świętych słów. W tradycji wedyjskiej (1500-500 p.n.e.), która poprzedza klasyczną jogę, czczono słońce jako symbol Boskości. O wschodzie słońca intonowano mantry wedyjskie na cześć słońca łącząc je z pokłonami, w których układano się na ziemi w kierunku słońca, twarzą w dół, w wyrazie oddania.

Początki Surya Namaskar we współczesnej hatha jodze są jednak bardziej tajemnicze i nie ma jednoznacznych informacji na temat jej pochodzenia.

Najstarszy znany tekst jogi opisujący sekwencję Powitania Słońca, Yoga Makaranda, został napisany w 1934 r. Przez T. Krishnamacharyę, który przez wielu uważany jest za ojca współczesnej hatha jogi. Nie jest jasne, czy Krishnamacharya nauczył się sekwencji od swojego nauczyciela Ramamohana Brahmachari czy z innych źródeł, czy też sam ją wymyślił. Ciekawostką jest to, że we wcześniejszym piśmie Vyayama Dipika, który ilustruje ćwiczenia sportowe dla indyjskich zapaśników, można znaleźć pozycje, które są uderzająco podobne do wersji Surya Namaskar Krishnamacharyi.

Nawet jeśli Krishnamacharya inspirował się tymi ćwiczeniami, to bez wątpienia pozostaje fakt, że kładąc nacisk na oddech i uważność, stworzył coś o znacznie większym znaczeniu niż czysto fizyczne ćwiczenia. Według Ganesha Mohana (syna A.G. Mohana, który był uczniem Krishnamacharyi) Krishnamacharya podkreślał, iż intencją Surya Namaskara jest:

„Pozdrawiać Boga, reprezentowanego przez słońce, jako źródło światła usuwającego ciemność zmętnionego umysłu i jako źródło witalności usuwającej choroby ciała”

Krishnamacharya nauczył sekwencji Powitania Słońca swoich uczniów, w tym K. Pattabhi Joisa (założyciela systemu Ashtanga Yoga), B.K.S. Iyengara (założyciela systemu jogi Iyengara) i Indrę Devi (uznaną za pierwszą kobietę Zachodu, która uczy jogi na całym świecie). Stali się oni nauczycielami znanymi na całym świecie, a ich nauczanie wpłynęło na praktykę jogi na Zachodzie. W rezultacie Powitania Słońca stały się jej integralną częścią.


Na czym polega Powitanie Słońca?

Powitanie Słońca to seria kilku-kilkunastu pozycji (asan) płynnie przechodzących jedna w drugą, naprzemiennych skłonów i wygięć, które rozciągają kręgosłup i wpływają na elastyczność całego ciała, budując też jego siłę. Przejścia pomiędzy pozycjami inicjowane są przez oddech i to on odgrywa w tej praktyce kluczową rolę. Dlatego bardzo istotna jest jego obserwacja w trakcie praktyki – jeśli twój oddech przyspieszy lub zaczniesz go wstrzymywać, zwolnij tempo lub zatrzymaj się i odpocznij. Zawsze oddychaj przez nos, nie przez usta. Oddychanie przez nos filtruje i ogrzewa wpływające powietrze oraz pozwala spowolnić oddychanie.


Dynamiczna medytacja

Powitanie Słońca wykonywane w rytmie oddechu, z uwagą skierowaną na określone punkty w ciele lub w przestrzeni (drishti) jest zdecydowanie czymś więcej niż tylko gimnastyką. Wykonując je, z każdym kolejnym ruchem zwiększasz swoją uważność, koncentrację oraz wpływasz na pracę całego organizmu. Dla wielu osób skupienie uwagi i utrzymanie jej przez dłuższy czas jest dość trudne. Naturalną tendencją ciała i umysłu jest ruch, fluktuacja. Kiedy siedzisz nieruchomo w medytacji utrzymanie koncentracji może być trudne, ponieważ twoje ciało i umysł nie są przyzwyczajone do bycia nieruchomym. Poruszanie się w dynamicznej sekwencji pomaga umysłowi skoncentrować się na jednej rzeczy – ruchu ciała, co w konsekwencji prowadzi do wyciszenia umysłu.


Powitanie Słońca w pigułce




Warianty sekwencji

Powitanie Słońca występuje w kilku wersjach. A każdą z nich można dostosować do swoich potrzeb i możliwość. Wykonując sekwencję powoli i spokojnie uzyskamy inny efekt (bardziej uziemiający) niż wtedy, gdy zwiększymy jej tempo (bardziej energizujący).

Poniżej znajdziesz opisy i nagrania 4 różnych Powitań Słońca. Mam nadzieję, że znajdziesz tu swoją ulubioną wersję Surya Namasakar.

1. Klasyczne Powitanie Słońca

Klasyczne Powitanie Słońca nie jest tak znane jak te Powitania Słońca, które praktykujemy w Ashtanga jodze, ale jest bardzo ciekawe i warto wprowadzić go do swojej praktyki. Znalazłam kilka wersji tego Powitania Słońca różniących się między sobą minimalnie, ale generalnie można powiedzieć, że na to Powitanie Słońca składa się osiem pozycji (asan):

  1. Tadasana (Pozycja Góry)
  2. Urdhva Hastasana (Pozycja z rękoma podniesionymi do góry)
  3. Uttanasana (Skłon do przodu stojąc)
  4. Anjaneyasana (Pozycja )
  5. Palankasana (Pozycja Deski)
  6. Ashtangasana (Pozycja 8 punktów podparcia) 
  7. Bhujangasana (Pozycja kobry)
  8. Adho Mukha Svanasana (Pies z głową w dół)


2. Powitanie Słońca A i B (ashtangowe)

Surya Namaskar A i B tradycyjnie występują w pierwszej serii Ashtanga Jogi. Możesz je jednak z powodzeniem praktykować zupełnie niezależnie od praktyki ashtangi. W video poniżej znajdziesz m.in. warianty dla trudniejszych pozycji, takich jak chaturanga dandasana.



Powitanie Słońca A

Powitanie Słońca A (Ashtanga Surya Namaskar A) składa się z 9 vinyas, czyli przejść, w których dążymy do płynnego połączenia ruchu z oddechem. Występuje w nim 7 asan (pozycji):

  1. Samasthitih (zrównoważona postawa pionowa)
  2. Urdhva Hastasana (Pozycja z rękoma podniesionymi do góry)
  3. Uttanasana (Skłon do przodu stojąc)
  4. Ardha Uttanasana (pozycja intensywnego rozciągania)
  5. Chaturanga Dandasana (Pozycja kija podpartego w 4 punktach)
  6. Urdhva Mukha Svanasana (Pies z głową w górę)
  7. Adho Mukha Svanasana (Pies z głową w dół)
Powitanie Słońca A

Powitanie Słońca B

Powitanie Słońca B (Ashtanga Surya Namaskar B) składa się z 17 vinyas, czyli przejść, w których dążymy do płynnego połączenia ruchu z oddechem. Występuje w nim 8 asan (pozycji):

  1. Samasthitih (zrównoważona postawa pionowa)
  2. Utkatasana (Pozycja krzesła)
  3. Uttanasana (Skłon do przodu stojąc)
  4. Ardha Uttanasana (pozycja intensywnego rozciągania)
  5. Chaturanga Dandasana (Pozycja kija podpartego w 4 punktach)
  6. Urdhva Mukha Svanasana (Pies z głową w górę)
  7. Adho Mukha Svanasana (Pies z głową w dół)
  8. Virabhadrasana I (Wojownik pierwszy)
Powitanie Słońca B

Powitanie Słońca z klęku (z vajrasany)

To chyba moje ulubione Powitanie Słońca. Bardzo delikatne i idealnie na poranny rozruch, albo na początek dłuższej praktyki. W sekwencji tej w ogóle nie pojawiają się pozycje stojące. Składa się w sumie z 5 asan (pozycji):

  1. Vajrasana (Pozycja pioruna; klęk japoński)
  2. Utthita Vajrasana
  3. Balasana (Pozycja dziecka)
  4. Pozycja klęku podpartego
  5. Adho Mukha Svanasana (Pies z głową w dół)


Podsumowanie

Jeśli szukasz skutecznej i krótkiej sekwencji do samodzielnej praktyki, to zdecydowanie warto uwzględnić Powitanie Słońca w swoim codziennym harmonogramie.
Praktyka, która zajmuje tylko 10-20 minut dziennie, pomaga zwiększyć elastyczność ciała, stabilizuje nastrój, zwiększa energię i pozwala utrzymać ją na stałym poziomie przez cały dzień. Pamiętaj, zdecydowanie lepiej jest wykonywać codzienne 10-20 minutowe ćwiczenia, niż ćwiczyć raz lub dwa razy w tygodniu, nawet jeśli przez godzinę 🙂

A na koniec fragment pięknego utworu Maanam, Krakowski Spleen, który dla mnie jest trochę o stawianiu się codziennie na macie – bez względu na to jak bardzo trudno jest wstać – ze słońcem twarzą w twarz…

“Chmury wiszą nad miastem,
Ciemno i wstać nie mogę.
Naciągam głębiej kołdrę,
Znikam, kulę się w sobie.
Czekam na wiatr co rozgoni,
ciemne, skłębione zasłony.
Stanę wtedy na RAZ ze słońcem twarzą w twarz”

Dorota Lipczynska

Dorota Lipczynska

Przeczytaj także

Newsletter

Zapisz się na mój newsletter, żeby raz w miesiącu dowiedzieć się o nowych zajęciach, warsztatach i wyjazdach. Dzielę się w nim również jogowymi (i nie tylko!) ciekawostkami. Jako bonus otrzymasz nagranie z wieczorną techniką relaksacyjną – do wypróbowania przed snem.

Namaste!

Dziękuję za zapisanie się na mój newsletter.

Jeszcze tylko potwierdź subskrypcję, klikając link w mailu, który właśnie poleciał do Twojej skrzynki mailowej.